Budallenjte e indentitetit

Ο Γιώργος (apo Jorgaqi në shqip me përkëdheli) është ulur me disa shokë dhe po pinë kafe ne një lagje (Kolonaqi) të pasur të Athinës. Në diskutim e sipër njëri e pyet: “Na thuaj të vërtetën, çfarë ndihesh? Shqiptar apo grek?” Ndërsa Jorgaqi mendohet, le të imagjinojmë që është ulur aty edhe nje person, X,  i cili e njeh Jorgon shumë pak. X, i habitur, gjithashtu pyet: “Unë mendova se Jorgos është grek.” (Jorgos e flet shumë mirë greqishten dhe nuk mund të dallohet.) Mara e cila jeton në Gjermani, si rasti i Jorgos, gjithashtu pyet veten (se cfare ndihet?) nëse është gjermane apo kosovare (d.m.th., shqipare).

Pyetja e mësipërme (në vetvete) na lë të kuptohet që personi në fjalë nuk është grek i mirëfilltë – çfarëdo që termi i mirëfilltë nënkupton. Pra, ne nuk mund të imagjinonim të njëjtën pyetje të drejtohesh në një παρέα (shoqëri) grekësh (shqiptarësh apo gjermanësh). Ndërsa Jorgo (dhe Mara) vazhdon mendohet një implikim i pyetjes është gjithashtu kjo: cili është kriteri për identitetin e dikujt? Ndjenjat e individit? Imagjino dikush çohet nga gjumi dhe ndihet Japonez. Njerëzit e shtëpisë mundohen ta bindin që është shqiptar (le të supozojmë, siç thonë ekonomistët, për më tepër, që e flet shumë mirë japonishten çuditërisht). Ai do shkonte tek ambasada japoneze dhe do kërkonte me këmbëngulje për pasaportën ose nëse nuk do ia jepnin (që mund të themi me siguri 100%) do vazhdonte të jetonte si japonez në ndonjë çmenduri në Shqipëri.

Pyetja e mësipërme ishte për identitetin kombëtar dhe jo personal. Dua të them çdo njeri në botë (nuk ka rëdësi nga është) mund t’i drejtojë vetes pyetje në lidhje me identitetin personal. Cilët janë faktorë determinues të identitetit etj.? Por duket në shkrime shqiposh të dy këto gjëra ngatërrohen sepse identiteti personal përfshihet në atë kombëtar dhe duket se ku i fundit vendos për të parin. Disa flasin për identitet të komplikuar ballkanasi dhe mbajnë gjallë dhe ushqejnë teoritë idote që nuk kanë asnjë bazë racionale. Nëse dikush sillet në një formë të caktuar kjo nuk ka të bëjë me identitetin por me sjelljen. Dhe nëse sjellja quhet (idiotisht!) ballkanase, atëherë cila është baza e krahasimit? (D.m.th., cila është ajo sjellje (ligj) të cilën e mbajme si sjellja (ligj të) e artë.)

Një shëmbull: Odisea përpara se të arrinte Sirenat – le ta quajmë këtë koha T¹ - porosit luftëtarët e tij ta lidhnin tek shtylla e anijes dhe mbyllnin veshët e tyre me dyll. Kur iu afrua ishullit të Sirenave dhe filloi të dëgjonte këngën e tyre ai ngulmoi me dëshpërim ta lironin, koha T²; por urdhi ishte ta shtrëngonin më tepër. Ndryshoi identitet Odisea nga T¹ në T²? Apo sjellje? Ishte sjellja e tij në T² një sjellje ballkanasi (ky është ushtrim për teoristët!)?

Por le të kthehemi tek Jorgaqi për momentin i cili mendohet. Kur dikush mendon ai mundohet gjithshtu të kujtohet duke iu drejtuar memorjes. Pa pasur kujtesë (memorje) dikush nuk mban mënd asgjë duke përfshirë dhe pyetjen që i bëhet. Jorgo (Mara) ka kujtesa nga Shqipëria por të fundit janë nga Greqia (Gjermania). Kujtesa pra është një kriter, por jo vetëm e individit. Nëse Jorgo ka jetuar në Shqipëri atje ka njerëz që vërtetojnë identitetin e tij (imagjino si për shans të keq Petro (Petriti) kalon aty dhe përshëndet Jorgon në shqip). Dhe kështu kemi dhe një kriter tjetër (shoqëria!).

Një aspekt tjetër: Pyetja iu drejtua Jorgos dhe Jorgo ka një trup të caktuar. D.m.th., identiteti i tij është i mbyllur (nëse mund të shprehemi kështu) në një trup, në trupin e Jorgos. Trupi si një objekt fizik merr pjesë në hapësirë dhe kohë. Përjashtojmë rastin që Jorgo mund të mendojë se ai është thjesht një lloj shpirti dhe nuk ka nevojë për hapësirë dhe nuk jeton në kohë – duke shkelur një parim (të Wittgenstein) që thotë “piktura më e bukur e shpirtit të njeriut është trupi i tij.” Jorgo pra si trup ka qënë dikur (kohë) në Shqipëri (hapësirë). Edhe trupi kështu vendos mbi identitetin e Jorgos.

Jorgaqi ka një rrugzgjidhje që jam i sigurtë nuk e mendon (ai mendon ose X ose Y). Ai mund tu kthehet mbrapsht shokëve grek dhe t’ia u japë përgjigjen në formë të tillë: “Po ju si mendoni? Çfarë jam?”

Mbas kësaj peripecie Jorgo largohet nga Greqia për shkak të krizës së rëndë dhe shkon në Gjermani (në një vënd të tretë). Në kufi i kërkojnë pasaportën dhe dokumentat e identitetit. Mund ta imagjinoni lehtësisht çfarë dokumentash nxori. 

Preferencat e peshqve

Një artikull postuar tek peshkupauje “kush tradhëton më shumë në një lidhje” ka mbi 205 komente (03.06.2015). Dikush shumë i indinjuar më shkruan: “Si ka mundësi që një artikull idiot merr kaq shumë komente kurse ai qe ke postuar ti (“Ndihmë për Erjonin nga Korca” burim: http://www.peshkupauje.com/2015/06/blogosfera/ndihme-per-erionin-nga-korca-i-cili-vuan-nga) nuk ka marre asnje koment apo sygjerim?

Unë: “Ç’të keqe ka nëse dikush hap vetëm ato faqe interneti që dëshiron?”

X: “Shumë e rregullt sepse nëse do ‘insistonim’ që të hapnin ato faqe që duam ne, atëherë do binim në kundërshtim me këto që themi. Por, a nuk është human apeli i familjes për ndihmë?”

Unë: “Apeli për ndihmë nuk është ‘komandë.’ Ndihma duhet konsideruar vullnetare jo detyruese.”

X: “Të lexosh (apo dëgjosh) kërkesa të tilla për ndihmë është shokuese; por më shokuese është të kuptosh se nga ana tjetër nuk përgjigjet njeri. Dhe unë një apel te tillë e shoh si detyrë për shoqërinë shqiptare.”

Unë: “Nuk do të thotë që njerëzit sepse komentojnë në artikuj të tillë nuk janë përgjigjur. Ose që nuk ndiejnë një sens simpatie per familjen. Ne thjesht nuk e dimë.”

X: “Simpatia nuk mjafton; mënyra si fëmijët (njerëzit me të meta, roma etj.) trajtohen tregon shumë për shoqërinë në fjalë dhe ata që e quajnë veten ‘shqiptar’. Njerëzit komentojë se duan ndryshim, por ata vetë nuk duan te ndryshojnë as gjërat më të vogla rreth tyre. Minimalja që mund të bëjnë është ta përcjellin në rrjetet sociale nga skutat e internetit...”

Unë: “PO të shohim preferencat e ‘peshqve’ do shohësh se jane konsistente – d.m.th., ne vendin e parë “kush tradhëton” me 205 komente; “1 qershori, jo festë për çdo fëmijë” me 5 komente dhe “ndihma për Erjonin” me 0 komente. Kjo do të thotë që peshqit – po të ndjekim llogjikën ekonomike të preferencave te shfaqura – maksimizojnë mirëqënien e tyre dhe janë racionale.”

X: “Kjo tregon edhe një gjë tjetër; atë skutën ku është futur individi shqiptar dhe nga ku komenton e kujton se është pjesë integrale e shoqërisë.”

Unë: “Ose, mendoj, vështirësitë e shoqërisë sonë për të bashkëpunuar; mirëqënia shëndetsore është e mirë publike dhe kur institucioni (shteti) është i pafuqishëm të japë shërbimin e duhur (që është për të gjithë njëlloj siç është dhe rruga që të gjithë e përdorin njëlloj) atëherë kjo është detyrë kolektive dhe kërkon veprim kolektiv.”   

Ndihme per Erionin nga Korca i cili vuan nga Leukemia

Te nderuar,

E shkruaj kete artikull te shkurter per te kerkuar ndihme per nje 3-vjecar, Erion Vila nga Korca i cili vuan nga leukemia dhe familja nuk mundet te perballoje kostot e mjekimit.
Me shume mund te gjeni ne artikullin: http://www.balkanweb.com/site/korce-3-vjecari-vuan-prej-nje-viti-nga-leucemia-familja-skemi-para-per-operacionin-na-ndihmoni/#comments

Meqe artikulli nuk jep te dhena per formatin IBAN familja jep keto te dhena nepermjet bankes se saj:

Erjon Robert Vila

Nr. Llogarie Euro – 0011127852

IBAN – AL54 2024 1027 0000 0000 1112 7852

SWIFT CODE – SGSBALTX

Nr. llogarieLEK: 0001127852

IBAN: AL69 2024 1027 0000 0000 0112 7852

USD: 0021127852

IBAN: AL39 2024 1027 0000 0000 2112 7852

Banka Raiffeisen

Adresa: Blloku Nr. 4 Maliq

You mund te ndihmoni edhe duke marre informacione mbi kostot e nje operimi per kete semundje ne vendin ku jeni. Cdo ndihme eshte e mirepritur!

Rilindja: Bagëti e Bujqësi

1. Kur dikush kalon një eksperience të jashtëzakonshme ne dëgjojmë që të thuhet: “Sikur u rilinda përsëri!” Kjo që thuhet bën sens - megjithëse metaforikisht vetëm! - sepse personi në fjalë ka lindur njëherë (dhe këtë e dimë meqë flasim me një person dhe jo fantazmë); e njëta gjë nuk mund të thuhet për Rilindjen socialiste. Rilindja është në këtë sens një gjë boshe, pa kontent. Do të thotë që edhe forma i mungon, nuk mund të punosh mbi një gjë boshe (si p.sh., Rilindja) dhe të thuash që e ke kthyer në një produkt (si p.sh., zhvillimi i Shqipërisë). Nuk vjen gjë nga asgjëja (Creatio ex nihilo) përveç lekut që krijon Banka Qëndrore. 
2. Kur një biznesmen kërkon të blejë një kompani gjëja e parë është vleresimi i kompanisë nëse ka fuqi aktuale prodhuese (çfarëdo qoftë ajo). Kur pushteti u mor nga socialistët, kompania shqiptare vlente sa borxhi i vet. Ekonomia ishte në një gjëndje të mjerueshme. (Analogjia që bëj është jo e rregullt sepse shteti nuk mund të krahasohet me kompani biznesi. Por në terma të përgjithëshme ideja qëndron.) Njerëzit nga mosdija flasin gjithmonë për potencial duke thënë p.sh.: shiko sa djem të rinj e të reja ka që janë të shkolluar; shiko sa burime ka Shqipëria etj., gjithmonë me tendencën që një potencial ka mundësinë të aktualizohet për më mirë. Mësim: një potencial është e vërtetë që mund të aktualizohet per mire me kushtin që rrethanat të jenë të favorshme por një potencial mund të aktualizohet edhe për më keq. Shih rastin e zhvillimit të Shqipërisë!
3. Kur demokratët ia vënë fajin socialistëve për këtë gjëndje ata pa ditur ia vënë fajin vetes sepse gjatë 25 vjetëve kanë dominuar shtetin dhe politikat e zhvillimit, ose më mirë t’i quajmë jo-politika të jo-zhvillimit. Brënda 2 muajve kemi dëgjuar palën kosovare dhe atë shqiptare t’ju luten shqiptarëve të mos largohen. Hipokrizia është e dukshme por më në fund kemi një zhvillim mendimi dhe reflektimi: nuk mund të vazhdohet më me vjedhje sepse po ikën të gjithë asgje nuk ngelet për tu vjedhur! Një parrullë mësimi për zgjedhje do të ishtë (drejtuar politikanëve): “Silluni mirë se për ndryshe ikëm!” Për të sjellë përsëri analogjinë me biznesin, nëse nuk na pëlqen një produkt ne nuk e blejmë dhe shkojmë diku tjetër (emigrojmë diku tjetër!). Topi është kështu në fushë të politikanit; ai/ajo duhet t’ju japë argumente shqiptarëve se përse nuk duhet ta lënë Shqipërinë.
4. Alternativa e zhvillimit të Shqipërisë nuk mund të jetë e shkëputur nga zhvillimet botërore (dhe Europiane). Greqia që pati guximin të nxirrte një alternativë tjetër po e kupton shkallën e vështirësisë.  Greqia nuk ka bankë të vetën që të mund të prodhojë para (Euro) nga asgjëja, banka qëndrore është ajo e Bashkimit Europian (e cila ndodhet ne Frankfurt). Shqipëria kishte një mundësi apo alternativë zhvillimi direkt mbas ndryshimit të sistemit që e humbi. Mundësia ishte potenciale. Pse? Imagjino dy persona, njëri/a biznesmen dhe tjetri/a pa eksperience, pa shkollim, i vafër (mbase) etj. Nëse të dyve u jepet një shans për biznes (tregëti etj.) personi i parë është më mirë i pozicionuar për ta marrë hapin (dhe përqafojë shansin) sesa i dyti. Për të dytin shansi i dhënë zëre se nuk ekziston. I njëjti fenomen ndodhi me Shqipërinë. Niveli shumë i ulët i burimeve njerëzore, mungesa e elitave intelektuale (një e keqe historike kjo) dhe infrastrukturës bënë që ne të mos ishim në gjëndje ta kuptonim atë mundësi (shans) si të tillë.
5. Një alternativë zhvillimi, kështu të paktën flitet nga qeveritarë, është zhvillimi i bujqësisë. Çfarë nuk kuptohet është: nuk ka zhvillim bujqësor pa zhvillim industrial. Ose e paraqitur matematikisht: Industri -> Bujqësi. Qytezat shqiptare u formuan prej zhvillimeve industriale – fshatari (apo rinia) lë tokën dhe kërkon jetë më të kënaqshme në qytet (si krah i lirë i punës). Popullsia fshatare pakësohet, Disa i shesin tokat, mjete pune (d.m.th., traktore) kërkohen që të zëvendësojnë krahët e njerzve etj. etj.
6. Është në sensin e pikës (5) që Rilindja socialiste i ngjason Rilindjes së Naim Frashërit kaq bukur e shkruajtur në Bagëti e Bujqësi. Një notë nga Rilindasit Europianë dhe specifikisht Sandor Petőfi do ishte për tu admiruar: nuk ka zhvillim dhe progres pa shtruar hekurudha, shkruante ai nw mes te shek. IX (me Bagëti e Bujqesi do ngelemi në këmbë të gjithë, dhe në këmbë njeriu lodhet shpejt). “Po ku ta gjejmë hekurin?” e pyesin Petofi-n e famshëm; “nga zinxhirët dhe zgjedha rreth qafës,” ishte përgjigja. Një përgjigje metaforike por ideja është e qartë; asnjë kilometër hekurudhë nuk është shtruar në Shqipërinë demokratike. Në planin e zhvillimit të Rilindjes zhvillimi industrial nuk shihej gjëkundi; vëndet strategjike të partneritetit ngelen Itali dhe Greqi, vënde nga të cilat nuk mund të marrësh (apo përfitosh) tashmë asgjë përveç se si të “hash suflaqi” dhe të “vishesh me Gucci.” Zhvillimi industrial i Kinës është prioritet strategjik; elita politike në Kinë janë inxhiniera. Elita politike në Shqipëri janë aktorë e poetë, mjek e të rinj (apo të reja) pa punuar asnjë ditë në një profesion etj.
7. E keqja pastaj vazhdon kur kritikat jepen pastaj përsëri nga vetë poetët dhe artistët elitarë. Një tragji-komedi e luajtur në kohë reale. Një komedi nga Bashkimi Sovjetik: treni ndalon rrugës dhe Stalini urdhëron që makinisti të fshikullohej dhe dënohej. Mbas Stalinit, Krushevi urdhëroi që makinistin ta riabilitonin, por treni përsëri nuk lëvizte. Brezhnievi dha një ide tjetër: Le të pretendojmë se treni po lëviz. Pretendimi mund të zgjasë vetëm për aq kohë sa ana materiale mbështet ideologjinë në fjalë. 

Dy fjalë mbi Kanunin dhe bullshitologjinë[1] e bullshitologëve

Prof. Tarifa e fillon artikullin[2] e vet mbi simbolikën e gjakut me thëniet e disa hulumtuesve te njohur (Durham, Durkheim, Kadare) dhe argumenton me ta se çdo gjë në Kanun dhe jetën e malësorit shqiptar është e lidhur me gjakun. “Gjaku,” pohon Prof. Tarifa, “ishte elementi qëndror i kozmogonisë së malësorit” ose e thënë në shqip: çdo gjë në Kanun dhe jetën e malësorit është ndërtuar duke pasur si parim bazë gjakun, apo gjakmarrjen. E paraqitur si pikturë e thjeshtë: Baza është gjakmarrja; çdo institucion tjetër ngrihet mbi të dhe sipas kërkesave të gjakmarrjes. (Një shëmbëllture Marksiste, në të vërtetë; ekonomia baza dhe çdo gjë tjetër – institucion, apo superstrukturë siç e quajti ai – ngrihet mbi të.)

Kjo është bullshitologji e kullluar. Nuk është aspak e çuditshme se pse shkencat sociale vuajnë nga efekti i bullshitologjisë. Këto shkenca vuajnë tmerësisht dhe agonizojnë për të kthyer çdo fenomen apo dukuri shoqërore në ekuacione të thjeshta Newton-iane. Të kuptosh një fenomen, thotë Helmholtz, duhet ta kthesh atë në ligje Newton-iane; të tipit, p.sh., X -> Y (Nëse X, atëherë Y).

Funksionalizmi si jo-shpjegues

Disa pyetje kërkojnë shpjegime; kur pyesim se “pse” diçka (institucion social, fenomen etj.) është në ate formë që është, përgjigja kërkon domosdoshmërisht një shpjegim të tippit “sepse.” Dy probleme na paraqiten: (1) përshkrimi i saktë i fenomenit (që po e anashkalojmë) dhe (2) arsyeja se pse është ashtu siç paraqitet.

Sipas teorise së gjakut ne mund të pyesim, p.sh., Pse ekziston institucioni i Nderës (Libri VIII)? Përgjigja, siç e kuptoj unë, është diçka e tillë: Sepse shërben për të ruajtur nderin (dhe gjakun). Një argument i reduktuar në absurditet (reductio ad absurdum). Dhe absurditeti u nevojitet shkrimtarëve dhe (disa) sociologëve për ta bërë argumentin që të duket i thellë; njerëzve u pëlqejnë argumentet e thella që nuk i kuptojnë.

Në këtë rast efekti i fenomenit paraqitet si shpjegim (shkak) për fenomenin – një argument që sfidon edhe ligjet e Logjikës. Efekti në Logjikë vjen mbas shkakut dhe në rastin e mësipërm nuk kuptohet se kush është “shkaku” e kush është “efekti.”

Disa gjëra që janë përpara syve nuk besohen sepse shkencëtarët, siç edhe njerëzit e thjeshtë, kanë besimet e tyre. Harta e botës, p.sh., tregonte qartë se brigjet e Europës dhe Afrikës përshtateshin në mënyrë perfekte me brigjet e Amerikave (të Jugut dhe Veriut); dhe përsëri gjeofizicistët nuk mund ta pranonin sepse nuk ekzistonte një teori e lëvizjes kontinentale (deri në 1960).

At Sh. Gjeçov dinte më mirë; vepra e tij e konfirmon. Gjaku merret sepse mban nderën dhe jo anasjelltas. Me fjalë të tjera, gjaku donte gjak për mbajtjen e nderës dhe jo për mbajtjen e gjakut. Kapitulli mbi gjakun gjendet tek (brënda) Libri VIII dhe i shërben Nderës. Akili në Iliad-ën e Homerit kërkon hakmarrje (gjakmarrje!) ndaj Agamemnonit sepse ky i fundit e feu – i preku nderën - duke i marrë atë që i takonte një luftëtari në ndarjen e plaçkës. Mujit në epikën shqiptare gjithashtu i preket ndera kur Paji Harambash keqtrajton një orë malit. Në të dyja rastet nuk u derdh gjak, por gjak u kërkua. Pse? Për te ruajtur nderën. Pa nderën, një burrë konsiderohet i vdekur.

Gjithashtu Libri i X ku flitet për ndëshkimet ka të dhëna mbi gjakun por nuk është themel i Kanunit dhe jetës së malësorit. Ndëshkimi kapital i është lënë individit (burrit) në Kanun sepse ai është burrë i ndershëm (A je burrë?). Në shtetin modern, shteti ka fuqi monopoli mbi ndëshkimin; individi, siç thoshte Hume, është horr e batakçi (knave) – institucionet shtetërore (ekzekutivi, legjislativi dhe gjyqsori) janë ndërtuar mbi këtë parim. Në Kanun njeriu është i ndershëm – i mirë. Ekzekutivi mungon (për arsye historike etj.) dhe individi është përgjegjës për aktet dhe aktivitetin e tij. (Padre Valentini dhe Malcolm i cili mbështetet në veprën e tij e kanë kuptuar Kanunin shumë herë më mirë; ata japin katër parime bazë mi të cilat Kanuni mbështetet. Nuk është studim i plotë por shumë më e qartë se studimet shqipatre.)

Në modernizëm aparate të tëra shtetërore ingranohen për gjetjen e vrasësit, dëshmitarëve etj. (sa fonde të taksapaguesve shkojnë në këto drejtime? Sa korrupsion ka me pagesa e favorizma?); vrasësi sipas Kanunit dihej kush ishte (agjent dhe prokuror ishin një). Kur ekzekutivi ekzistonte (si p.sh., në luftën për mbrojtjen e trojve kunër Malajzezve) gjaksia ndalohej rreptësisht (shih Fishtën, Lahuta).

Dy detyra të ndryshme

Kadare me veprën Prill i Thyer kryen të njëjtin gabim; ai e redukton Kanunin në një Kushtetutë (institucion) dhe përsëri kjo kushtetutë ngrihet mbi simbolikën e gjakut. Në vazhdimësi, Kadare e kthen mikpritjen në një teori moderne utilitariane - mikpritja është një shpërblim për jetën e mundishme të malësorit, një lloj pushimi e parajse këtu në tokë. Kanuni ishte mënyre jetese, jo kushtetutë; e sanksionuar nga populli dhe jo e dizenjuar nga elita që shkruajnë kushtetuta. Institucioni i mikpritjes nuk është për të përfituar një kënaqesi dhe për tu nderuar si gjysëm-zot për një natë (kjo është ide mikro-borgjeze do thoshte Marksi); mikpritja (për të përmendur vetëm disa gjëra) lidh fise dhe inicion marrëdhënie (ekonomike e të tjera), bashkon në rast rreziku, dhe organizon – mikpritja i bën shqiptarët kudo që janë të përgjigjen se kanë një veçori që karakterizon shqiptarin që është të nderojë mikun etj.

Detyra e shkrimtarit është të shesë sa më shumë libra (dhe fitojë ndonjë çmim); por ajo e hulumtuesit, para së gjithash, të japë dhe ofrojë qartësi. Dhe qartësia kërkon një mendim kritik i gjërave që janë thënë e thuhen. J. Wilkes ankohet në librin e tij The Illyrians se autorët e vjetër i kishin lënë mbas dore Ilirët duke i raportuar vetëm nëpër shënime në fund të faqeve dhe ai do nxjerrë në dritë historinë e vërtetë të tyre; kur fillon dhe lexon librin e tij Ilirët zhyten më thellë në obskurantizëm. Shkrimtarët dhe hulumtuesit shqiptarë, kam frikë se, kanë të njëjtat faje. Duke dashur të tregojnë diçka ndryshe më shumë paqartësira sjellin me veprat e tyre, argumente jo-llogjike dhe mungese mendimi kritik. Një parim i thjeshtë (Wittgenstein): Nëse nuk e di dicka më mirë është të heshtësh. Grekët e lashtë e praktikonin (shih Sokratin që rrinte me orë të tëra pa folur duke menduar). 

Kanuni kundra Socializmit

Prof. Tarifa argumenton se socializmi triumfoi kundra “njeriut të Kanunit” (si kundrapërgjigje ndaj Nebi Bardhoshit; veprën e të cilit nuk e kam lexuar dhe argumentat e tij nuk i di). Unë do argumentoja, me Zizek, dhe do thosha se jam më shumë i shqetësuar për ditën e nesërme (the next day) – d.m.th., mbas atij revolucioni socialist që shëndërroi Shqipërinë nga agrare në industrialo-agrare, jam i shqetësuar për këto 25 (dhe sa të tjera që do kalojnë) vjet që Shqipëria u shëndërrua përsëri në një vënd agrar. Trashëgimia socialiste – për atë që Prof. Tarifa nuk flet – ka qënë dhe ngelet devastuese. Ky shpërfytyrim erdhi nga njeriu i përparuar i realizmit socialist (më lejoni të prezantoj një kategori të re analitike, njeriu i përparuar fushor) që edhe sot e kësaj dite mundohet të racionalizojë dhe japë pros (të mirat) dhe cons (këqijat) të atij sistemi.

Prandaj, për ta përfunduar, Kanuni ka triumfuar (edhe pse idealisht) dhe parimet e tij gjejnë aplikim dhe në ditët e sotshme. Për të përmendur vetëm disa, Paprekshmëria e pronës private dhe asaj kolektive ngelen për tu admiruar.

Ekonomia e tregut thuhet se nuk punon kur nuk ka të drejta mbi pronën private; gjithashtu besueshmëria është faktor  determinues në ekonominë e tregut pasi ul kostot e tranzakcionit – rol të cilin e luante besa (përveç roleve të tjera). Prona dhe pasuria kolektive shqiptare e përvetsuar për interesa vetiake gjatë kohës së degjenerimit demokratik kurrë nuk do lejohesh nga ligjet kanunore.

---

[1] E adoptoj këtë fjalë nga J. Elster.

[2] Fatos Tarifa “Simbolika e gjakut, kujtesa kolektive, dhe e kaluara si ‘invadim’ i së tashmes.” Postuar më: 28 Shkurt 2015. http://www.mapo.al/2015/02/simbolika-e-gjakut-kujtesa-kolektive-dhe-e-kaluara-si-invadim-i-se-tashmes/

Mbi Korrupsionin: Pjesa II - nje sinteze dialektike

Sot në mediat shqiptare u dha lajmi se qytetarët shqiptarë do të kenë akses në një faqe zyrtare ku ata/ato do te mund te denoncojne afera korruptive. Faqja eshte e thjeshte dhe praktike por e pambaruar; personit i jepet mundesia te jete “Anonim” ose “Jo” dhe jape informacionin mbi aferen korruptive. Por edhe pse dikush mund te zgjedhë “Anonim” përsëri i kërkohet (a) adresa dhe (b) emaili. Ndersa emailin dikush mund ta fshehë për të mbrojtur identitetin, adresën askush nuk mundet ta fshehe. Përkufizimi i adresës është bërë për të identifikuar. D.m.th., edhe pse denoncuesit i jepen dy (2) zgjedhje per qëndrimin anonim: (a) PO ose (b) JO kërkesa për adresë e transformon zgjedhjen e lirë të qytetarit në “Jo Anonim” – një sintezë brilante dialektike.

1. Thashë më lartë që faqja është e pambaruar sepse do të ishte (për mua) e plotë nësë ato gjëra që denoncohen shfaqen po aty. D.m.th., nëse dikush X denoncon një aferë korruptive atëherë një person i dytë, tretë etj. mund të ketë mundësinë të japë fakte të tjera për rastin në fjalë

a.     Imagjinoni dikë që i del emri aty, si fletërrufe ne kohën e komunizmit, dhe aferat korruptive që ka qënë i përfshirë – një ndëshkim i rëndë paraprak!

b.     Kjo pjesë shtesë do i paraprinte edhe një problemi që nuk e di nësë dizenjuesit e kanë menduar. Si do t’i ndjekin këto çështje një nga një? Sa të besueshme do jenë denoncimet? Çfarë fuqie buxhetore ka ky departament për të ndjekur çështjet, etj.

1. Për korrupsionin nuk është përgjegjës vetëm ai/ajo që merr paratë por edhe ai/ajo që jep. Të dënosh vetëm personat që marrin rrushfet është ta lësh punën përgjysëm (dhe një punë e lënë përgjysëm është dhe mbetet e pambaruar).